Święto Trzech Króli. Czy na pewno króli, ilu ich było i co o nich wiemy?
Święto Trzech Króli. Kim byli owi mędrcy ze Wschodu, którzy - wg. przekazu Ewangelii - przybyli, by oddać pokłon narodzonemu Jezusowi? Co o nich wiemy?
Ponownie sięgamy po ten artykuł, uznając go za nie tylko okazjonalny ale i edukacyjny.
Powiada się o nich rozmaicie - są nazywani królami, ale także magami. Ewangelia według św. Mateusza powiada, że przybyli do Betlejem "Mędrcy ze Wschodu", żeby złożyć pokłon Dzieciątku Jezus, niosąc ze sobą dary: mirrę, kadzidło i złoto. Jednak nie podaje ich liczby.
Są tacy, którzy sądzą, że skoro ten zapis pojawił się tylko w jednej ewangelii, mogło to być tylko alegorycznym, nieco "baśniowym" zapisem o mędrcach, aby pokreślić po latach wyjątkowość narodzenia Jezusa. A czy miało ono miejsce, a jeśli tak, to czy na pewno w taki sposób, tego nie możemy być pewni. Jednakże tradycja i idąca za tym wiara, kieruje nasze myśli do tego wydarzenia.
Kim byli Mędrcy ze Wschodu? Ilu ich było?Nazwa "
Mędrcy" jeszcze nie przesądza, kim byli. Dzisiaj mamy kłopoty z ustaleniem ich "zawodów", z powodu zmieniającego się znaczenia słów. Otóż greckie słowo "
magos" oznaczało
kapłanów, magów, astrologów lub czarnoksiężników. Były to więc pojęcia bliskoznaczne. Magowie bowiem zajmowali się sztuką medyczną i astronomią, a w religii perskiej pełnili urzędy kapłańskie. Być może określenie św. Mateusza "Mędrcy" użyte zostało w znaczeniu: "
uczeni". Rzeczywiście, ówcześni magowie, ze względu na to czym się zajmowali i posiadaną przez nich wiedzę,
byli zarazem mędrcami, czyli uczonymi swoich czasów. Zgodnie też przyjmowano, że przywędrowali ze Wschodu (ówczesnej Persji, a może Mezopotamii?).
Dopiero w VI w. Cezary z Arles, kaznodzieja i arcybiskup Arles w dzisiejszej południowej Francji zaczął twierdzić, że byli to królowie. Dlaczego? Otóż w czasach Jezusa bardzo często owi wspomniani magowie czy kapłani, byli zarazem książętami. Od księcia do króla to już tylko jeden krok. A w X w. otrzymali imiona: Kasper (Kacper), Melchior i Baltazar. Prawdopodobnie dlatego wybór padł na te imiona, ponieważ we wczesnym średniowieczu czczono ich jako Trzech Królów z Kolonii, gdyż w tamtejszej katedrze miały znajdować się ich relikwie, zaś przejawem ich kultu w Niemczech było umieszczanie na domach napisu C.M.B., co znaczy "Christus mansionem benedicat" - "Niech Chrystus błogosławi ten dom". Później zaś litera C została w sposób naturalny zastąpiona przez literę K, a wreszcie pod litery K, M, B, podstawiono konkretne (acz wymyślone) imiona owych domniemanych monarchów.
Podłożono również symbolikę pod ich dary. Kasper miał Dzieciątku Jezus ofiarować
kadzidło,
jako symbol boskości, Melchior -
złoto, jako symbol władzy królewskiej, zaś Baltazar -
mirrę, jako zapowiedź męczeńskiej śmierci.
Zaczęto przyjmować też, że przybyli w 3 znanych wtedy kontynentów czy krain. Jedne z nich miał reprezentować Afrykę, drugi Azję, a trzeci Europę. W ten sposób cały (ówczesny) świat miał składać pokłon narodzonemu Synowi Bożemu. Dlatego w malarstwie często Trzej Królowie przedstawiani są jako osoby o rysach i cechach odpowiednich do tych miejsc, skąd oni się wywodzili.
Tak więc historycznie rzecz biorąc - mędrcy opisywani w biblii nie byli królami oraz nie mieli na imię Kacper, Melchior i Baltazar, ani nie wiadomo nawet ilu ich było. Trochę to tak jak ze zwierzątkami w stajence. Kulturowo wydarzenie narodzin Jezusa jest dla nas (przeszłych już pokoleń) tak łatwiejsze w odbiorze. Nie musimy w to wierzyć. Choć nie przeczy to faktom opisanym na stronach Ewangelii o narodzinach Mesjasza i znaczeniu tego wydarzenia dla nas i całego świata.
Religijny wymiar Trzech Króli dla chrześcijanŚwięto Trzech Króli to inaczej
Święto Objawienia Pańskiego, pamiątka wydarzenia opisanego w Ewangelii św. Mateusza (Mt2,1-12). Mędrcy z dalekiej krainy przybywają do nowo narodzonego Jezusa i
rozpoznają w nim Króla i Mesjasza, którego przepowiadali prorocy w księgach Starego Testamentu. Jest to pierwszy
ważny element Objawienia Pańskiego.
Mędrcy idą, poszukują w oparciu o znaki (gwiazda wskazuje im kierunek i miejsce) i znajdują. To może być symboliczne wskazanie dla wiernych by postępować podobnie w swoim życiu i znajdować drogę do Jezusa, Syna Bożego.
Święto Trzech Króli przez wieki obrosło w wiele zwyczajów religijnych i kulturowych, w zależności od kraju czy regionu.
W kościołach 6 stycznia każdego roku
święci się kredę, którą wierni potem kreślą nad drzwiach lub futrynach wejściowych do domu czy mieszkania trzy litery - albo K+M+B od imion króli, albo
C+M+B od skrótu "Christus mansionem benedicat" - "Niech Chrystus błogosławi ten dom".
Ostatnie lata - jeszcze przed ograniczeniami wynikającymi z pandemii - to coraz popularniejsze korowody ludzi przebranych na króli, radośnie przemierzające ulice naszych miejscowości w Polsce.
Komentarz redakcyjny:
Czy wobec malejącej "pobożności" Polaków warto w ogóle tym się zajmować?Obecnie coraz więcej osób traktuje ten dzień po prostu jako kolejny dzień wolny od pracy a nie święto (wprowadzony ponownie w 2011 jako wolne). Ze względu na porę roku i pogodę przez niektórych krytykowane, gdyż za wolne płaca pracodawcy, a i tak niewiele można wtedy zrobić, natomiast liczba osób obchodzących ten dzień typowo religijnie jednak maleje. Warto jednak znać genezę tego święta, które wpisane jest w naszą tradycję.
Dlatego o tym piszemy.
Redakcja
