Nadciśnienie, miażdżyca, choroba wieńcowa – to tylko niektóre schorzenia układu krążenia, które bardzo często występują wśród osób starszych. Jak opiekować się seniorem, który boryka się z tymi niebezpiecznymi problemami, jak zminimalizować ryzyko chorób sercowo-naczyniowych oraz na co szczególnie zwrócić uwagę - radzi doktor Paweł Teperek z Grupy ORPEA Polska.
Być czujnym

Problemy ze zbyt wysokim ciśnieniem dotyczą blisko 70% osób w podeszłym wieku. Niestety przez wiele lat nadciśnienie może nie dawać żadnych objawów. Co więcej, objawy takie jak szybsze męczenie się, czy zadyszka przy wchodzeniu po schodach, bywają mylnie kojarzone chociażby z wiekiem, a nie występowaniem choroby. Tymczasem nieleczone nadciśnienie może prowadzić do zawału serca, niewydolności krążenia, udaru mózgu bądź niewydolności nerek. Dlatego w opiece nad seniorem ważne jest regularne mierzenie ciśnienia tętniczego i zapisywanie wyników. Jeśli przez dłuższy czas jego wartość przekracza 140/90, zwłaszcza gdy podopieczny skarży się na zawroty lub bóle  głowy/karku czy osłabienie wzroku, należy bezwzględnie udać się do lekarza. Jeśli diagnoza potwierdzi nadciśnienie tętnicze, codzienny pomiar i właściwe dawkowanie zaleconych leków o odpowiednich porach powinny stać się stałym punktem w opiekuńczym harmonogramie dnia. Inne ważne badania, które pozwalają wcześnie wykryć groźne dla zdrowia schorzenia i problemy, to np. stężenie cholesterolu i cukru we krwi – zbyt wysoki poziom w dużym stopniu przyczynia się bowiem do rozwoju chorób układu krążenia.

Dieta dla serca

Na stan naczyń krwionośnych, ich drożność i prawidłowe działanie wpływa w dużej mierze to, co spożywamy. Idealna dieta to pięć posiłków dziennie (wieczorem powinny być lekkostrawne), najlepiej urozmaiconych, z ograniczoną ilością tłuszczów zwierzęcych i produktów z białej mąki. W jadłospisie powinny często gościć ryby, oleje roślinne i oczywiście warzywa. Każdy opiekun powinien też pamiętać o odpowiedniej dobowej ilości płynów – czyli co najmniej 30 ml na kilogram masy ciała (minimum 2 litry przy wadze 70 kg). W przypadku nadwagi czy otyłości, warto zasięgnąć porady dietetyka, który pomoże zmniejszyć kaloryczność posiłków i dobierze dietę wskazaną w danym przypadku.

Życie w zdrowym stylu

W przypadku chorób układu krążenia trzeba oczywiście przyjmować leki, ale farmakologia to nie wszystko. Trzeba również zadbać o prawidłowy styl życia. Codzienny spacer, gimnastyka, ruch (oczywiście w miarę możliwości podopiecznego) to najprostsze formy profilaktyki przedzawałowej i – co ważne – korzystne również dla opiekuna! Należy też pamiętać o porannej i wieczornej toalecie, towarzyszącej jej kontroli – jak zawsze – stanu skóry (wyczulenie na obrzęki, rany, zaczerwienienia). Przy okazji należy zwracać uwagę na każde nowe skargi zgłaszane przez chorego, które mogą wskazywać na zaostrzenie już istniejącej lub nową chorobę serca, takie jak ból w klatce piersiowej, kołatanie serca, duszność i osłabienie, które nie pojawiały się wcześniej przy wykonywaniu danych czynności fizycznych. Ważny jest również rytm dobowy - by dzień był spędzany aktywnie (oczywiście aktywność fizyczna musi być dostosowana do możliwości chorego), a noc przeznaczona na zdrowy sen. Pamiętajmy też, że serce nie lubi tytoniu i większej ilości alkoholu. Rezygnacja z palenia papierosów, nawet po kilkudziesięciu latach nałogu jest wskazana, a w przypadku stwierdzenia chorób sercowo-naczyniowych wręcz obowiązkowa! Dotyczy to zarówno podopiecznego, jak i opiekuna.

Bez stresu i nerwów

Zajmowanie się chorym bliskim w podeszłym wieku przez 24 godziny na dobę jest bardzo trudne. Sytuacji opiekuńczej często towarzyszą silne, niejednokrotnie negatywne, emocje – po obu stronach. W trosce o zdrowie psychiczne podopiecznego i opiekuna warto dobrze rozplanować każdy dzień tak, by spokojnie, bez pośpiechu, wykonać niezbędne czynności, znaleźć chwilę na odpoczynek, spacer, spotkanie z osobami, z którymi lubimy przebywać. Spokój opiekuna przełoży się na podopiecznego. Niestety tak samo dzieje się w przypadku nerwowych reakcji czy zachowań.

Ograniczenie występowania objawów i opanowanie choroby jest możliwe nie tylko poprzez prawidłowo dobraną farmakoterapię i cykliczne wizyty u lekarzy. Konieczna jest codzienna aktywność fizyczna, dostosowana do stanu ogólnego podopiecznego (zbyt duży wysiłek może nasilić objawy choroby!), odpowiednio zbilansowana dieta, odstawienie używek, a także wczesne reagowanie na nowe, niepokojące objawy. Nie zapominajmy przy tym o rehabilitacji po incydentach kardiologicznych (zawał serca, zaostrzenie niewydolności serca, zabiegi kardiochirurgiczne), najlepiej w wyspecjalizowanych klinikach rehabilitacyjnych, które - oprócz zaplecza rehabilitacyjnego - oferują opiekę lekarską, oraz pielęgniarsko-opiekuńczą (w razie potrzeby). Taka rehabilitacja powinna być traktowana jako nieodzowny element opieki i tylko tak skoordynowane leczenie ma największą szansę na powodzenie i powrót podopiecznego do stanu sprzed choroby.