Mamy początek lata, a zmiany klimatu już dają o sobie znać w postaci ekstremalnych temperatur, nawalnych deszczy oraz silnego wiatru. Osoby starsze są szczególnie narażone na ich skutki: udary cieplne, niemożność poradzenia sobie z lokalnym podtopieniem, czy szybka ewakuacja przed silnym wiatrem.

Międzypokoleniowa akcja sadzenia drzew w Puszczy Mariańskiej. Fot. Instytut na rzecz Ekorozwoju
W Polsce istnieje wiele instytucji, które dzień w dzień są w pełnej gotowości operacyjnej, by zapobiegać zagrożeniom. Państwowa Straż Pożarna, Ochotnicza Straż Pożarna, Straż Miejska, policja i służby ratownicze służą codzienną pomocą. W nagłych oraz ekstremalnych przypadkach są one wspierane przez dedykowane jednostki wojskowe.
Pamiętajmy jednak, że nawet najlepsza pomoc nie zawsze jest natychmiast na miejscu. W przypadku katastrofy na dużą skalę siły ratownicze nie mogą być wszędzie. Jeśli możesz pomóc sobie i swoim sąsiadom, masz wyraźną przewagę. To zależy od każdego z nas, dlatego warto pamiętać w sytuacjach krytycznych o osobach wymagających naszej szczególnej opieki i troski.

Stosunek seniorów do zmieniającego się klimatu

Relacja seniorów ze zmieniając się klimatem była tematem kończącego się projektu „#klimaSENIORE - aktywizacja seniorów na rzecz klimatu” który prowadzony był  przez Instytut na rzecz Ekorozwoju wraz z Krajowym Instytutem Gospodarki Senioralnej.

Założeniem projektu była aktywizacja seniorów w trzech gminach Puszcza Mariańska, Piastów oraz Rejowiec Fabryczny, zgromadzonych wokół organizacji senioralnych, samorządowych, a także lokalnych aktywistów i zbadanie ich potencjału do stawienia czoła zmieniającemu się klimatowi. Osoby starsze, znajdujące się w wieku senioralnym, znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka i są szczególnie narażone na postępującą zmiankę klimatyczną.

Problemy ochrony środowiska wskazywane przez osoby starsze

W pierwszej fazie projektu została przeprowadzona anonimowa ankieta, w której wzięło udział ok. 200 osób z trzech gmin, a jej celem było zbadanie subiektywnej opinii mieszkańców na temat stanu środowiska lokalnego, a także podejmowanych zachowań ekologicznych.

Najczęstszym wskazywanym problemem przez seniorów jest zanieczyszczenie środowiska nadmiarem porzuconych odpadów, a także zanieczyszczenie środowiska plastikiem. Osoby starsze upatrują przyczyn nie tylko w braku rzetelnej edukacji na temat sortowania odpadów, ale także w nadmiernej konsumpcji i pewnego rodzaju „zmuszaniu” klientów sklepów do wybierania toreb foliowych na pakowanie produktów tzw. „zrywek”.

Jako sposób przeciwdziałania temu, osoby starsze chętnie wracają do dawnych nawyków i wybieraniu się do sklepów z torbami wielorazowego użytku lub wiklinowymi koszami.

Społeczna aktywność osób starszych

Osoby starsze doceniają możliwość tworzenia miejsc spotkań w postaci klubów seniora, domów dziennego pobytu, a także miejsc przyjaznych dla środowiska, czy też zielonych miejsc rekreacji w postaci parków i skwerów. Zazielenianie przestrzeni publicznej jest istotnym elementem wpływu na dobrostan społeczny, który wydaje się być istoty i ważny dla osób znajdujących się w wieku emerytalnym.

W trakcie prowadzonych działań w projekcie, uczestnicy organizowanych narad wskazywali zainteresowanie tworzeniem lokalnych rad senioralnych, by wspólnie z włodarzami gmin sugerować i być głosem doradczym w tworzeniu aktów prawa miejscowego. Potencjał wypływający z wiedzy i doświadczenia życiowego, często jest nieoceniony i niedoceniany, a osoby starsze chętnie dzielą się swoimi doświadczeniami we współpracy z dawnych lat i wskazują na rozwiązania które mogą być efektywne. Bardzo chętnie uczestniczą również w akcjach możliwości doszkalania się i wzbogacania wiedzy w interesujących ich dziedzinach, a także w tych, z którymi często gminy mają problem. Szukanie wspólnego rozwiązania problemów dotykających gminy w systemie partycypacji społecznej jest najlepszym rozwiązaniem, włączania lokalnej społeczności w zarządzanie gminą.

Projekt prowadzony był za pomocą narzędzia narad obywatelskich, który za pomocą moderowanej debaty uczestników, definiuje problemy i za pomocą metody warsztatowej poszukuje ich najlepszych rozwiązań. Metoda ta zyskuje uznanie wśród mieszkańców którzy chętnie korzystają z zaproszeń włodarzy na tego typu spotkania.
Przede wszystkim największą aktywnością wykazują się lokalne stowarzyszenia, co pokazuje że największe zaangażowanie społeczne można  uzyskać w momencie gdy lokalna grupa ma lidera który umiejętnie ją prowadzi, co istotne jest w przypadku stowarzyszeń senioralnych. Projekt pokazał, że największe zaangażowanie w sprawach społecznych i aktywności społecznej wykazują osoby, które udzielają się w lokalnych organizacjach: kluby seniora, chóry, kluby aktywności fizycznej, uniwersytetu trzeciego wieku i innych. Dlatego tak ważne jest wspieranie lokalnych organizacji, ponieważ pobudzają one społeczność do dbania o wspólne dobro.
Więcej informacji na temat projektu znajdziecie na stronie #klimaSENIORE.