Jakie oleje zalicza się do tłoczonych na zimno?

Oleje tłoczone na zimno są to tłuszcze roślinne pozyskiwane z nasion roślin oleistych za pomocą środków mechanicznych. Tłoczenie oleju na zimno jest najstarszą metodą jego pozyskiwania, zalicza się ją do metod naturalnych, gdyż nie używa się żadnych środków chemicznych, wykluczone jest też stosowanie wysokiej temperatury.



Na ziemiach polskich wyrób i spożywanie olejów ma wielowiekową tradycję - praktykowane było już na początku pierwszego tysiąclecia naszej ery. We wczesnym średniowieczu olejarstwo domowe było równie powszechne jak np. tkactwo. Świadczą o tym  wybrane dane historyczne: w XVIII wieku w zachodniej Galicji było 228 olejarni z czego ok. 15 % było zmechanizowanych. Z kolei w Wielkopolsce, w połowie IX w. znajdowało się 185 olejarni (głównie małych). Z czasem tzw. „ludowe olejarstwo” zaczęło zanikać. Powodem był wzrost spożycia tłuszczów zwierzęcych oraz olejów rafinowanych i margaryn. Dzisiaj na nowo odkrywamy zalety tych cennych tłuszczów.

Zalety stosowania  olejów tłoczonych na zimno

Oleje roślinne tłoczone na zimno z pierwszego tłoczenia zwane są także olejami dziewiczymi. Zaliczane są do tzw. „dobrych tłuszczów”. Ich szczególna wartość wynika z faktu, że są bogatym źródłem antyoksydantów oraz jedno i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, zwłaszcza niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNTK), których organizm nie jest w stanie wytworzyć samodzielnie. Kwasy te muszą być dostarczane z pożywieniem. Literatura wymienia wiele ważnych funkcji NNTK w naszym organizmie: działają antydepresyjnie, wspomagają pracę mózgu i układu nerwowego, ułatwiają odchudzanie, wpływają na zdrowy wygląd skóry, włosów i paznokci.
Oleje tłoczone na zimno są wolne od izomerów trans kwasów tłuszczowych, którym przypisywany jest niekorzystny wpływ na organizm ludzki. Oleje te są biologicznie aktywne, zwłaszcza zaś te nieoczyszczone zawierają naturalne składniki występujące w nasionach.

Jak przechowywać i jak stosować oleje tłoczone na zimno?

Oleje tłoczone na zimno należy przechowywać w lodówce, najlepiej w ciemnych, dobrze zakręconych butelkach szklanych. Zdecydowana większość tych olejów przeznaczona jest do spożycia na zimno, nie powinno się ich używać do smażenia, podgrzewania potraw ani  gotowania. I tak np. najbardziej znany olej lniany jest bardzo wrażliwy na działanie temperatury, podgrzewanie powoduje szybkie utlenianie się oleju przez co staje się on wręcz szkodliwy dla zdrowia.

Wiele osób, choć docenia zalety olejów tłoczonych na zimno, nie do końca wie jak je spożywać.

Można je pić samodzielnie w ilości 1-3 łyżki dziennie w zależności od rodzaju oleju, w tym wypadku należy stosować się do zaleceń producenta lub dietetyka.  
Dobrym rozwiązaniem jest też wprowadzenie olejów do codziennej diety poprzez dodanie ich do różnych potraw. Dzięki temu przygotowywane potrawy będą smaczniejsze - tłuszcz jest znakomitym nośnikiem smaku. Inną korzyścią będzie lepsze wykorzystanie witamin zawartych w potrawach, olej powoduje, że witamin z grupy A, D, E i K są lepiej przyswajane przez organizm ludzki.

Oto kilka praktycznych pomysłów:
- Dodanie oleju do pasty twarogowej (olej lniany lub rydzowy)
- Przyrządzanie koktajli owocowo-warzywnych lub świeżo wyciskanych soków z dodatkiem oleju (łyżeczka oleju na szklankę)
- Podanie kiszonej kapusty z dodatkiem oleju rydzowego, dzięki czemu zwykła surówka uzyska wyjątkowy, niezapomniany smak
- Połączenie oleju z miodem co spowoduje, że będzie on zjadliwy nawet dla tzw. „Tadka-Niejadka”
- Dodawanie oleju lub mieszanki olejów zimnotłoczonych do sałatek warzywnych (np. 2-3 łyżki oleju lnianego i kilka kropel oleju z czarnuszki)

Czym charakteryzują się wybrane oleje tłoczone na zimno?

Olej lniany
Olej ten jest znany konsumentom od bardzo dawna, ma wiele właściwości zdrowotnych, gdyż zawiera bioaktywne związki, do których należą niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNTK) oraz lignany. Polecany jest zwłaszcza dla osób starszych oraz rekonwalescentów. Według literatury olej lniany jest jednym z najbogatszych naturalnych źródeł kwasów tłuszczowych Omega 3, związki te mają fundamentalne znaczenie w funkcjonowaniu organizmu. Wspomagają one m.in. leczenie chorób układu krążenia, miażdżycy, cukrzycy, zapalenia stawów, osteoporozy, zaburzeń neurologicznych. Olej lniany stosowany jest też w diecie opracowanej przed Dr Johannę Budwig znanej jako dieta przeciwnowotworowa.

Olej z czarnuszki
Olej z czarnuszki jest jednym z najcenniejszych olejów na świecie. W starożytności nazywany był m.in. złotem faraonów i uważany za panaceum na wszelkie dolegliwości. Mawiano że leczy wszystko oprócz śmierci. Olej z czarnuszki wykazuje silne właściwości przeciwpasożytnicze, antybakteryjne i przeciwgrzybicze. Ceniony jest przez dietetyków, zielarzy i zalecany dla osób mających problemy z alergią i astmą oraz jako specyfik wspomagający naturalną odporność organizmu. W kosmetyce olej ten stosowany jest do pielęgnacji suchej, wrażliwej i łuszczycowej skóry oraz w leczeniu trądziku i infekcji skórnych a także w leczeniu chorób paznokci i włosów.  W swoim składzie zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe (ponad 80%): Omega 6, Omega 9 i Omega 3, bogaty jest również w witaminy E, F, biotynę, sterole oraz tymochinon – substancję która posiada właściwości wspomagające leczenie np. astmy i alergii. Olej zalecany jest również do zewnętrznego stosowania na  drobne urazy i stany zapalne. Zawiera również witaminę K.

Olej z ostropestu
Lecznicze działanie ostropestu znane było w starożytności i średniowieczu. Opisuje je w swoim dziele m.in. żyjąca w XI wieku Hildegarda z Bingen. Olej z ostropestu znany jest jako specyfik wspierający pracę wątroby (schorzenia wątroby, zapalenia, zatrucia)  oraz oczyszczający organizm z toksyn i szkodliwych substancji. W kosmetyce olej z ostropestu używany jest do nawilżania  i regeneracji skóry.

Olej rydzowy
Olej ten produkowany jest z nasion lnianki, cennej rośliny olejarskiej znanej też jako: „rydz”, „rydzyk”, „lnicznik”, „lennica”. W nomenklaturze ludowej lnianka nazywana była też Lnem Matki Bożej. Olej z nasion lnianki zawiera wyjątkowo dużo kwasów tłuszczowych Omega 3 (35 do 40%), w tym aspekcie ustępuje tylko olejowi z lnu. Jest  bogaty w antyoksydanty, co przekłada się na długi okres ważności i odporność na jełczenie.

Gdzie kupić oleje tłoczone na zimno?

Jeśli zainteresowały Państwa cenne właściwości olejów tłoczonych na zimno warto zamówić je na próbę. Dostępne są w sprzedaży internetowej  prowadzonej przez  małą rodzinną tłocznię OLEOTEKA z Piły.  Producent tłoczy oleje w małych partiach na zamówienie klienta, używa tylko polskich nasion, głównie pochodzących z upraw ekologicznych, co gwarantuje najwyższą jakość oleju. W całym procesie produkcji i dystrybucji stosowany jest reżim niskiej temperatury, oleje wysyłane są w opakowaniach termicznych chroniących przed ciepłem.
 



Artykuł partnerski - producent olejów tłoczonych na zimno "Oleoteka".