Zagadnienia te zostały szczegółowo przeanalizowane przez Fundację SeniorApp, a wyniki przedstawiono w najnowszym raporcie pt. „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce”.

W badaniu przeprowadzonym przez Fundację SeniorApp, jednym z głównych obszarów analizy były kompetencje cyfrowe osób starszych w Polsce oraz ich sposób korzystania z internetu.

Z odpowiedzi udzielonych przez samych seniorów wynika, że coraz lepiej radzą sobie z nowoczesnymi technologiami – 82% badanych odpowiedziało, że korzysta z internetu, z czego niemal połowa przyznaje, że jest praktycznie cały czas online. Coraz częściej świat cyfrowy nie jest dla osób starszych nowością, lecz naturalnym elementem codziennego życia.

– Deklaracja, że większość seniorów korzysta z Internetu, to nie tylko statystyczny wskaźnik, ale też dowód na to, że osoby starsze chcą być aktywne, obecne w życiu społecznym i są ciekawe świata. Wbrew stereotypom, seniorzy nie są biernymi odbiorcami zmian – przeciwnie, ich obecność online to sygnał, że pragną rozumieć otaczającą rzeczywistość, mieć wpływ i być w kontakcie z bliskimi oraz światem. Problemem nie jest więc brak woli, ale zbyt rzadko oferowane im narzędzia do pogłębiania tej cyfrowej obecności – powiedziała nadkom. Beata Borowicz, ekspert ds. profilaktyki społecznej w Zarządzie Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości we Wrocławiu.

Powody korzystania z internetu wymieniane przez seniorów są zróżnicowane. Najczęściej wskazywano: poszukiwanie informacji 64%, korzystanie z bankowości elektronicznej 64%, śledzenie wiadomości 64% oraz kontakt z innymi osobami 58%. Pojawiły się również różne formy rozrywki, jak słuchanie muzyki, oglądanie filmów i seriali czy granie w gry, a także wypełnianie codziennych obowiązków, np. robienie zakupów czy zamawianie usług. 

 – Seniorzy w Polsce coraz aktywniej korzystają z internetu, wykorzystując go do usprawniania codziennych zadań, rozrywki i kontaktów. Cyfrowe środowisko umożliwia im partycypację społeczną i dostarcza wiedzy na kluczowe dla nich tematy. 81% badanych jako główny cel wskazuje wyszukiwanie informacji, co podkreśla rosnące zapotrzebowanie na rzetelne dane – powiedziała dr Marlena Kondrat, członkini zarządu Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej. – Konieczne jest zatem systemowe wsparcie rozwoju kompetencji cyfrowych seniorów oraz promowanie wiedzy na temat bezpiecznego korzystania z usług internetowych.

Dane wskazują, że polscy seniorzy nie tylko chętnie korzystają z internetu, ale także w dużej mierze czują się w sieci pewnie i bezpiecznie. Na pytania dotyczące tych aspektów, twierdzącej odpowiedzi udzieliło odpowiednio 70% i 67,6% respondentów. Choć wyniki te wyglądają na pozytywne, eksperci zwracają uwagę, że mogą świadczyć o niedostatecznej świadomości istniejących zagrożeń. Z tego względu istotne znaczenie ma systematyczne rozwijanie kompetencji cyfrowych i wiedzy w zakresie bezpieczeństwa online. Tematyka ta stanowi jeden z kluczowych obszarów działalności Fundacji SeniorApp.

– Tylko 18% osób w wieku 55–74 lata ma podstawowe umiejętności związane z bezpieczeństwem w internecie, chociaż aż 77% z nich korzysta z sieci. Takie dane podaje GUS za 2024 rok […]. Z badania Fundacji SeniorApp wynika, że dwie trzecie osób w wieku 55 lat i więcej czuje się w internecie bezpiecznie. Z jednej strony to dobra wiadomość, ponieważ poczucie bezpieczeństwa nie zniechęca ich do korzystania z internetu. Z drugiej strony może to jednak świadczyć o niskiej świadomości zagrożeń i fałszywym poczuciu pewności. W praktyce może to zwiększać ryzyko, że ktoś padnie ofiarą cyberoszustwa – powiedziała dr Katarzyna Nosalska, dyrektor Centrum Rozwoju Kompetencji Cyfrowych w Ministerstwie Cyfryzacji.

Choć większość seniorów chętnie korzysta z internetu, niemal co piąty pozostaje wykluczony cyfrowo. Najczęściej wskazywanymi barierami są brak wystarczających umiejętności 37%, brak odpowiedniego sprzętu 28% oraz brak dostępu do internetu 9%. Dane te pokazują, że pomimo rosnącej popularności narzędzi cyfrowych, wiele osób starszych wciąż potrzebuje wsparcia w nauce korzystania z technologii oraz w zapewnieniu odpowiedniego sprzętu.

– W październiku 2024 roku rząd ogłosił Strategię Cyfryzacji Polski do roku 2035, która stawia ambitne wyzwania. Nie tylko przed ustawodawcą i organami państwa, ale także przed naszym starzejącym się społeczeństwem. Jeżeli zakładamy, że za dziesięć lat aż 85% obywateli będzie miało kompetencje cyfrowe a wszystkie usługi publiczne będą dostępne online, to niezbędne jest wsparcie – przede wszystkim seniorów. Reprezentanci trzeciego wieku są otwarci na nowe doświadczenia, w tym na narzędzia cyfrowe – w ślad za odwagą nie idą natomiast kompetencje – powiedział Piotr Czubaty, prezes Data Protection Center Sp. z o. o. oraz Fundacji na rzecz bezpieczeństwa cyfrowego „SIECI”.

Fundacja SeniorApp już od 5 lat prowadzi badania, których wyniki publikuje w raporcie pt.: „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce”. Dokument ma na celu wskazanie najważniejszych wyzwań i oczekiwań osób starszych wobec państwa i społeczeństwa. Najnowsza edycja raportu obejmuje nie tylko obszar cyfryzacji, ale również zagadnienia związane ze zdrowiem, życiem społecznym oraz jakością życia seniorów. Wszystkie wydania raportu publikowane od 2021 roku są dostępne do pobrania na stronie seniorapp.pl.